Ses Hastalýklarý

Birçok insan için þikâyet nedeni olmayan durumlar, ses sanatçýlarý, özellikle de opera sanatçýlarý için son derece sýkýntý verici sorunlar yumaðý haline gelebilir..

{mosimage}Ses Hastalýklarý

Þarkýcýlarda en sýk rastlanan hastalýklar olarak ses teli nodülü, ses teli polibi, ses teli kistleri, ses tellerinde doku aralarýnda koyu kývamlý sývý birikmesi -týp dilinde buna “Reinke ödemi” adý verilir-, üst solunum yollarý enfeksiyonlarý, mide sývýsýnýn boðaza geri akmasý -týbbi terimi “reflü”dür-, þarký sesinin yanlýþ kullanýlmasý, konuþma sesinin yanlýþ kullanýlmasý, ses teli iltihabý, hipotiroidi, cinsiyet hormonu bozukluklarý, genel saðlýk sorunlarý
ve ses teli harabiyeti sayýlabilir.

Ses Teli Nodülü

Ses teli nodülleri iyi huylu mukoza hastalýklarý içinde, eriþkin ve çocuklarda görülen en sýk ses kýsýklýðý nedenidir. Ses teli nodüllerine genç kadýnlarda ve erkek çocuklarýnda daha sýk rastlanýr. Topluluk içinde çok konuþan, mesleklerini sesiyle icra eden kiþilerde görülme sýklýðý, diðer meslek gruplarýna oranla daha fazladýr. Mide sývýsýnýn boðaza geri akmasý nedeniyle, hastanýn boðazým kazýmasý da nodüllerin oluþmasýna yol açabilir.

Ses teli nodulu, þarkýcýlarýn en korktuklarý hastalýktýr. Sesi bozmayan ve rastlantýyla görülen nodüller de vardýr. Öyle ki, bazý ünlü ses sanatçýlarý kariyerlerini ses tellerindeki nodüllerle yapmýþlardýr. Bu nodüllere dokunmak doðru deðildir. Ancak çoðu kez nodulu olan þarkýcýnýn sesi kýsýlýr, hava kaçaðý fark edilir, sesin alt ve üst tonlarýnda kayýplar ortaya çýkar. Özellikle üst notalarda geniþliðin azalmasý, soluk almada artýþ, sesteki esnekliðin kaybolmasý ve sesin kabalaþmasýndan þikâyet edilir.

Sahnede uzun bir süre büyük efor sarf eden sanatçý, boynunun tüm ön kýsmýnda, yorgunluk ve aðrý duyduðunu belirtir. Ses teli nodulu rahatsýzlýðýnda, ses genellikle
kýsýk, kaba, çatallý ya da nefes nefese çýkar.

Ses teli nodulu konuþma ve þarký sesinin kötü kullanýlmasýndan kaynaklanýr. Nodulun boyu, þekli, rengi ya da simetrik olup olmamasý her hastada deðiþiklik gösterebilir. Bu durum, sesin kötü kullanýldýðý süre ve þiddetiyle iliþkilidir. Tedavide ilk önce kesinlikle ses eðitimi denenmelidir. Bu tedavi, hastalarýn çoðunda etkili olacaktýr. Bazen çok büyük nodüller bile 6-12 hafta içinde gerileyip yok olabilir ya da þikâyetleri ortadan kaldýrabilir. Nodul ameliyatý gereken þarkýcýlarýn ameliyat öncesi ve sonrasý ses eðitimleri ise, hastalýðýn tekrarlamasýný önlemede en önemli etkendir.

{mosimage}Ses Teli Polipleri :

Ses teli polipleri genelde tek ses telinde, özellikle sesini zaman zaman birdenbire yükselterek konuþan ve gürültülü ortamlarda çalýþanlarda görülür. Poliplerin ses teli içindeki küçük bir damarýn yýrtýlmasý ile baþladýðý düþünülmektedir. Eðer bu tür bir oluþum sonrasý ses teli dinlendirilmezse polip giderek belirginleþir. Aþýrý bir ses eforunu takiben geliþen ses kýsýklýðý, polipli hastalarýn en büyük derdidir. Ses teli polipleri genellikle ses telinin üçte bir oranýnda ön, üçte iki oranýnda ise arka birleþim bölgesinde yerleþir ve ses teli nodülünden daha büyük olur. Erken dönemde siyahýmsý ve kanamalý bir görüntüsü vardýr. Özellikle saplý ve sapý uzun polipler, solunum sýrasýnda hareket ederler.

Polipler kimi zaman kendiliðinden gerileyebilir, ancak çoðu zaman cerrahi giriþim ile çýkarýlmalarý gerekir. Bazý hastalar düþük dozda kortizon tedavisi ve ses eðitimi ile düzelmektedir.

Ses Teli Kistleri :
Bu kistler mukoza altýnda yerleþmiþlerdir. Kistlerin doðumsal olabileceði gibi daha sonra oluþtuðunu savunanlar da vardýr. Hastalýðýn nedeni, genellikle sesin kötü kullanýmýdýr. Hasta, hekime ses teli nodülünde görülen yakýnmalarla gelir. Teþhiste bazen sorunlar çýkar.

Örneðin; reflü vb. nedenlere baðlý ödem sonucunda yapýlan antiödem tedavisi ile, bazen ilk muayenede görülmeyen kistlerin, ödemin kaybolmasý ile görülebilir hale gelmesi söz konusudur.

Kistler cerrahi dýþý tedavilere yanýt vermezler. Ses teli üzerindeki mukozaya küçük bir keþi yapýlarak kist çýkartýlýr. Mukoza tekrar yerine yatýrýlýr ve mukoza fazlalýðý çýkarýlýr. Ameliyat sonrasýnda ses eðitimi yapýlmasýnda fayda vardýr.

Reinke Ödemi :(Ses Tellerinde Sývý Birikimi)

Reinke ödemi ses tellerinde, Reinke mesafesi denilen mukoza altýndaki aralýkta yaygýn bir þekilde sývý toplanmasýdýr. Genellikle iki taraftaki ses tellerinde birden oluþur. Ses tellerinde simetrik, donuk renkli, ses teli kenarlarýna tutunmuþ su torbasý gibi bir görünüme sahiptir.

Bazen bu sývý birikimi hava yolunu týkayacak kadar yaygýn olabilir. Sesini kötü kullanan ve sigara alýþkanlýðý olan orta yaþtaki kiþilerde daha sýk görülür. Ses tellerini sürekli tahriþ eden öksürük sonrasýnda ve boðaz temizleme alýþkanlýðý olan kiþilerde de gözlenebilir. Sigara, alkol yasaðý ve ses eðitimine raðmen gerilemeyen bu hastalýk cerrahi müdahale gerektirir.

Profesyonel ses sanatçýlarý ile tiyatro sanatçýlarýnda ve sunucularda sýk rastlanýr. Araþtýrma sonuçlarý, reflü olarak adlandýrýlan mide sývýsýnýn boðaza geri akmasý ile reinke ödemi arasýnda bir iliþki olduðunu saptamýþtýr.

Üst solunum yollarýn’da nezle, grip, farenjit gibi hastalýklar olup da buna raðmen gýrtlaðý normal görünen sanatçý, kendini iyi hissediyorsa þarký söyleyebilir. Tabii ki sanatçýya her zamanki gibi söyleyemeyeceði hatýrlatýlmalý, üst bölgelerdeki bazý deðiþiklikleri göz önüne alýp buna göre þarký söylemeye çalýþmasý önerilmelidir. Þarkýcýnýn da bu durumda þarký söylemesinin neler getirip neler götüreceðini hesaplayýp prova sýrasýnda müzisyen arkadaþlarýyla tartýþýp sahneye çýkýp çýkmamaya karar vermesi gerekir. Eðer sanatçýnýn tekniði iyi ise enfeksiyonun getireceði sýkýntýlarý rahatlýkla bastýrýp normal performansýný gösterir.

Reflü (Mide Sývýsýnýn Boðaza Geri Akmasý)

Þarkýcýlarda sýk görülen bir rahatsýzlýktýr. Þarkýcýlar sahneye boþ mideyle çýkmayý tercih ederler çünkü dolu mide karýn kaslarý denetimini azaltýr. Düzensiz beslenme þekline ve zamanlý zamansýz yemek yeme alýþkanlýðýna bir de stres eklenince mide asidi artar. Mideden boðaza doðru oluþan buasit kaçaðý gýrtlak bölgesinde tahriþe ve su toplanmasýna neden olarak seste sorunlar yaratýr.

Boðazda þiþlik hissi ya da yutma güçlüðü, sürekli ses kýsýklýðý

, boðaz temizleme ve öksürük, mide asit kaçaðýnýn belirtileri olabilir. Bazý hastalarda salya ve balgam þeklinde aþýn miktarda burun ve boðaz salgýsý da görülebilir.Mide asit kaçaðýnýn tedavisinde, alýþkanlýklarý ve beslenme düzenini deðiþtirmek, mide asidini azaltýcý ilaçlar kullanmak gerekir.

Ses Teli Kanamasý :

Ses teli kanamasý þarký söylemeyi engelleyen bir rahatsýzlýktýr. Bu durum klinik olarak saptanýrsa hemen kesin bir ses istirahatine baþlanýr ve rahatsýzlýða yol açan hastalýk araþtýrýlýr. Ciddi kanamalar ya da mukoza harabiyeti, ses telinde sertleþmeye neden olur ve buna baðlý olarak ses tellerinin titreþimleri bozulur. Bu da ses kalitesine yansýr. Bu durum genellikle cerrahi yaklaþýma gerek göstermez. Çünkü dokular arasýnda biriken kan zamanla kendiliðinden daðýlýr. Özellikle kadýnlarda, âdet dönemlerinde kanama ihtimalinin arttýðýna dikkat etmek gerekir.

Gýrtlak Ýltihaplarý

Birdenbire oluþan gýrtlak iltihaplarý oldukça sýk görülen, ses sanatçýlarý ve hayatýný sesini kullanarak kazanan kiþiler için rahatsýz edici bir durumdur. Ses tellerindeki þiþme ve kýzarýklýk iltihap sonucu olabilirse de, bazen iltihap olmadan da ayný durum meydana gelebilir. Bu durum genellikle sesin aþýn ve kötü kullanýmýyla ortaya çýkar. Bunun yaný sýra alerji ve bazý tahriþ edici maddeler nedeniyle de oluþabilir. Hastada boðaz aðrýsý, yutkunurken aðrý, giderek artan ses kýsýklýðý ve bazen de sesin hiç çýkmamasý söz konusu olabilir. Ses genellikle boðaz kazýma hareketinden sonra ya da konuþmanýn baþlarýnda düzelme eðilimi gösterir, ancak kýsa bir süre sonra daha da kötüleþir. Gýrtlak iltihabý bakteri ya da virüsler nedeniyle oluþabilir. Ýltihap, ses tellerinin altýndaki bölgeyi de etkisi altýna almýþsa sorunu kýsa sürede çözümlemek zor olacaktýr.

Hipotiroidizm

Ýnsan sesi hormonal deðiþikliklere karþý çok hassastýr. Bu hormonal deðiþikliklerin çoðu, etkisini gýrtlak mukozasý üzerinde gösterir. Ses tellerinin hacim ve þekilleri deðiþir, ses bozulur. Mekanizmasý pek iyi aydýnlanmamýþ olmakla birlikte hipotiroidizmin, yani tiroid bezinin hormonunun azalmasýnýn, sesi bozduðu çok iyi bilinir. Hafif hipotiroidizmde bile ses kýsýklýðý, ses yorgunluðu, seste perdelenme ve puslanma, ses geniþliðinin daralmasý, boðaza bir þey takýlmýþ hissi gibi yakýnmalar görülür.

{mosimage}Cinsiyet Hormonlarý

Cinsiyet hormonlarýna baðlý sorunlara, genellikle kadýn ses sanatçýlarýnda daha sýk rastlanýr. Hormonal deðiþiklikler sonucu iþlevsel, yapýsal ve psikolojik bozukluklar ortaya çýkar ve ses bozulur. Ses þiddeti azalýr, yüksek tonlara çýkmak güçleþir. Ses yorgunluðu ve seste boðukluk gözlenir. Bu nedenle bazý operalar solistlerini âdet dönemleri öncesinde izinli sayarlar. Doðum kontrol haplarý birkaç ay gibi kýsa bir süre kullanýlsalar bile bazen sesi tamamen bozabilirler.
…Bu ses bozukluðu genellikle tamamen normale döner. Ancak hamilelik sýrasýnda da âdet dönemindekine benzer ses deðiþiklikleri ortaya çýkar ve kalýcý olabilir.

Ses bozukluðundan korunmak için âdet dönemlerinde kullanýlabilecek güvenilir bir ilaç yoktur. Ancak bazý ilaçlarla âdet tarihi deðiþtirilerek, konser tarihinden sonraki günlere ertelemek mümkündür. Ýdrar söktürücü ilaçlar ses telindeki proteine baðlý sývýlarý boþaltmaya yetmez. Ayrýca sývý kaybýna yol açarak mukozayý bozabileceðinden, bu ilaçlarýn kullanýlmasý doðru deðildir.

Âdet döneminde görülen karýn aðrýlarý, karýn bölgesindeki kaslarýn desteðini bozduðu için þarký söylemek güçleþir. Bu durum hamilelikte de sorun yaratýr. Karýn kaslarý desteði herhangi bir nedenle, örneðin karýn bölgesine yapýlmýþ bir ameliyatla bozulmuþ bir þarkýcýyý, durum düzelene kadar þarký söylemekten alýkoymak en akýllýca iþtir.

Genel Durum Bozukluðu

Þarkýcýlar da sporcular gibi genel saðlýk ve fizik kondüsyon bakýmýndan çok iyi durumda olmalýdýr. Karýn kaslarýnýn desteði ve solunum özellikle önemlidir. Eðer bir sanatçý iki kat merdiven çýkýnca nefes nefese kalýyorsa, býrakýn bir opera söylemeyi kýsa bir resitali bile çýkaramayacaktýr.

Kansýzlýk ve halsizlik yapan her türlü hastalýk, gýrtlak ve boyun kaslarýnýn çalýþmasýný ve mukoza özelliklerini bozar. Karýn kaslarýnýn çalýþmasýný bozan çeþitli hastalýklar, örneðin ishal, kabýzlýk da þarký söylemeyi engeller. Ayak bileðinin burkulmasý bile vücut dengesini bozacaðýndan, þarkýcý bu durumu dengelemek için farkýna varmadan sesini yükseltir. Buna baðlý olarak sesi yorulur ve boynu aðrýr. Uykusuzluðun da birçok ses sanatçýsýnýn performansýný etkilediði, bilinen bir gerçektir.

Anksiyete (Ýç Sýkýntýsý)

Þarkýcýnýn psikolojik durumu ses mekanizmasýný doðrudan etkiler. Ses, heyecanýn en açýk ve güzel göstergesidir. Bir tanýdýðýmýzýn telefonda “alo” diyen sesinden, haberin iyi mi kötü mü olduðunu anlayabiliriz. Heyecanlandýðýmýzda sesimiz titrer.

Profesyonel ses sanatçýlarýnda sahne öncesi anksiyete, yani iç sýkýntýsý vardýr ve bu doðaldýr. Normal koþullarda sahne ve gösteri sanatçýlarý iç sýkýntýlarýný kontrol altýnda tutmayý baþarýrlar. Hattâ bazý sanatçýlar bunun bir avantaj olduðunu bile öne sürerler ve bu iç sýkýntýlarýný enerji ve heyecana dönüþtürüp seyircilere aktarabildikleri zaman baþarýkazandýklarým söylerler.

Genç sanatçýlardaki aþýrý iç sýkýntýsý yetersiz çalýþmadan kaynaklanýr. Deneyimli sanatçýlarda bile bazý olaðanüstü durumlarda bu sýkýntýyý kontrol etmek mümkün
olmaz. Bu gibi durumlarda ses sanatçýsý sesinin kýsýldýðým, yorulduðunu, ses kalitesinin deðiþtiðini söyler ya da sesiyle ilgili baþka þikâyetler öne sürer.

Eðer bir sanatçý ilaç kullanmadan sahne korkusunu yenemiyorsa, altýnda daha ciddi bir sorun yatabilir ve psikoterapi faydalý olabilir. Bazen en dayanýklý ve saðlýklý sanatçýlarda bile stres büyük sorun oluþturabilir. Eðer bu stres, kurumun idaresinden, þan hocasýndan ya da sanatçýnýn yakýnlarýndan kaynaklanýyorsa hekimin müdahalesi yararlý olabilir. Bazen sanatçý, katýlmak istemediði bir prova ya da temsilin sorumluluðunu doktoru ile tartýþarak paylaþabilir.

Ýç sýkýntýsý ve stresin altýnda daha ciddi bir psikiyatrik sorun yatýyorsa psikiyatri konsültasyonu ve psikiyatrik ilaç kullanýmý gündeme gelebilir. Bu durumda kullanýlan ilaçlar mukoza kuruluðu ve seste titremeye neden olacaðýndan, sanatçýnýn yaptýðý iþe bir süre ara vermesi gerekecektir.

Ameliyatlar ve Entübasyon

Profesyonel bir þarkýcýnýn gýrtlakla ilgili ameliyat geçirmiþ olmasý, üzerinde durulmasý gereken bir durumdur. Ameliyatýn niçin, nasýl, kim tarafýndan yapýldýðý, entübasyonun, yani ses telleri arasýndan soluk borusuna tüp takýlýp takýlmadýðý etraflýca araþtýrýlmalýdýr. Entübasyon dediðimiz iþlem sýrasýnda anestezi uzmaný
uyarýlmalý ve daha az tahriþ edici tüpler kullanýlmalýdýr. Hattâ bu uðurda, hastanýn alnýna “Dikkat! Kýrýlabilir” sembolü bulunan bir çýkartma bile yapýþtýrýlabilir

Bademcik Ameliyatý

Bademcik ameliyatý sonrasýnda þarkýcýlar ses kýsýklýðýndan, ses kalitelerinin deðiþmesinden þikâyetçi olabilirler. Bademciklerin çýkarýlmasý sesi deðiþtirebilir. Bademcik ameliyatý sonrasý oluþan sert bað dokusu ve ses telleri üzerindeki rezonans bölgesinin yapýsýndaki deðiþiklik buna neden olabilir ve bazen de ses deðiþimi kalýcý olur. Eðer bademciklerin çýkarýlmasý mutlaka gerekliyse, ameliyatýn etkisini azaltmak için uygun bir plan çerçevesinde çalýþmak gerekir. Bazý durumlarda aþýrý büyük bademciklerin alýnmasý, rezonans boþluklarýný geniþleterek hastanýn sesine olumlu bir etki yapabilir. Yine de bu sorunun, ses sanatçýsýnýn mesleki yaþamýnýn erken dönemlerinde halledilmesi daha saðlýklý olacaktýr.

Tiroidektomi (Guatr Ameliyatlarý)

Tiroidektomi gibi boyun bölgesine yapýlan ameliyatlar ses deðiþikliklerine neden olabilir. Bu durum nadir de olsa ameliyat sýrasýnda gýrtlaða giden ve ses tellerinin hareket etmesini saðlayan sinirlerin zedelenmesine baðlý olarak ortaya çýkar. Boyundaki kaslarýn kesilmesi de sesi olumsuz etkiler. Ayrýca hastayý uyuttuktan sonra kullanýlan entübasyon iþlemi, mukoza altýnda seyreden sinirlere baský yaparak, geçici bir süre ses tellerinde hareket bozukluðuna ve ses deðiþikliklerine neden olabilir. Bu durumun geçici mi, kalýcý mý olduðu yönünde fikir sahibi olmak için gýrtlak kaslarýnýn elektrik potansiyellerinin ölçülmesi gerekir.

Göðüs ve Karýn Ameliyatlarý
Bu bölgelere yapýlan ameliyatlar solunum ve karýn kaslarýnýn desteðini etkilemekte ve ses kalitesinde deðiþikliklere neden olmaktadýr.

Kronik Kansýzlýk
Kansýzlýðýn da ses kýsýklýðýna yol açtýðý saptanmýþtýr.

Bademcik Ýltihabý

Ses sanatçýlarýna da diðer hastalar gibi taný konulup tedavi edilir. Ancak hastanýn, bu tedavi sýrasýnda sesinde deðiþiklikler olabileceði konusunda bilgilendirilmesi gerekir.

{mosimage}Rezonans Boþluklarýný Ýlgilendiren Uyumsuzluklar

Büyük yutak, küçük gýrtlak ya da bunun tersi, çok büyük dil ve çene açýlým eksikliði gibi organik farklýlýklar sesi olumsuz etkileyen faktörlerdir.

Ýþitme Kaybý

Þarkýcýlardaki iþitme kaybýna fazlasýyla dikkat edilmelidir. Ýyi þarký söylemenin temelinde iþitsel kontrol yatar. Eðer þarkýcý iþitme kaybýnýn farkýnda deðilse, kontrol mekanizmasýndaki deðiþimler nedeniyle sesinde bozulmalar olacaktýr.

Sinüzit
Sinüzit sýrasýnda ya da kronik sinüzite baðlý olarak oluþan geniz akýntýlarý, doðrudan gýrtlaðý ve ses tellerini etkilemektedir. Ayrýca sinüslerin doluluðu rezonansý bozarak ses kalitesinde deðiþiklikler yaratýr. Sinüslerin doluluðuna yol açan alerjik sorunlar ve poliplerin varlýðý da sesin bozulmasýný artýran faktörlerdir.

Ses Telinin Kanser Öncesi Düzensizlikleri

Uzun süreli tahriþ edici maddelerin kullanýmý ya da sesin zorlanmasý, gýrtlaðýn sürekli mide asidi kaçaðýna uðramasý gibi mekanik tahriþler gýrtlak mukozasýnda kalýnlaþma, yüzeydeki tabakanýn kabalaþmasý gibi deðiþimlere yol açar. Tahriþ edici maddeler yüzeydeki tabakayý farklý derecelerde etkiler. Bunlarýn muayene sýrasýnda fark edilmesi, bu konuda alarma geçilmesini ve daha sýký bir takip yapýlmasýný zorunlu kýlar. Sorun büyüyerek mukoza tabakasýnda hücre çekirdeði deðiþimlerinden, diðer tabakalardaki düzensizliklere kadar gidebilir.

Deðiþimler hafif, orta ve aðýr olarak sýnýflandýrýlýr. Aðýr formdan sonraki deðiþiklikler kanser olarak deðerlendirilir. Bu tip kanser öncesi belirtilerde en sýk ve önemli klinik bulgu, üç haftayý aþan ses kýsýklýðýdýr. Ses kýsýklýðý hafif ya da þiddetli olabilir ve genellikle gün sonunda yorgunluða baðlý olarakçok þiddetlenir. Diðer bulgular ise boðazda kazýnma, yaygýn düzensizliklerde ise boðazda kuruluk ve yabancý bir cismin takýldýðý duygusudur. Kesin taný ancak biyopsi ile mümkündür.

Bu tür düzensizlikler saptandýðýnda hekimin önerileri öncelikle þunlardýr:

En baþta tahriþ edici madde olan sigara tamamen terk edilmelidir. Sesin zorlandýðý durumlarda ses terapistine baþvurulmalýdýr. Solunum yolu enfeksiyonlarýndan korunmalý ve mukozada yaptýðý olumlu etkiler göz önüne alýnarak “A” vitamini kullanýlmalýdýr. Hasta sýk aralýklarla izlenmeli ve gerekirse tekrar tekrar biyopsiler alýnmalýdýr.

Kas Gerilimine Baðlý Ses Kýsýklýklarý  
Organik deðiþiklikler fonksiyonel ses bozukluklarýna neden olabileceði gibi, fonksiyonel bozukluklar da gýrtlakta bazý ikincil sorunlara yol açabilir. Fonksiyonel dediðimiz bu iþlevsel ses deðiþikliklerinde solunum organýnýn aktivitesi, ses tellerinin kütlesi ve gerilimi, solunum yollan ile ilgili kas aktivitesi, hattâ tüm vücut aktivitesi rol oynar.

Bu konuda yapýlan çalýþmalar fonksiyonel ses hastalýðý bulunan tüm hastalarda kas gerginliðinin bozulduðunu, özellikle gýrtlaðýn ses tellerinin bulunduðu bölümünde kasýlmalar olduðunu göstermiþtir. Kas gerilimine baðlý ses kýsýklýklarý, fonksiyonel ses deðiþimleri ile eþ anlamlýdýr. Dört ayrý tipi vardýr. Birinci tipi ses telleri düzeyindeki kas gerilimine baðlýyken, diðer üçü ses telleri üzerindeki bölgeyi ilgilendirmektedir.

Tedavide amaç, fizyolojik olmayan kas gerilimini ortadan kaldýrmaktýr. Bu amaca yönelik olarak ses egzersizleri önemli bir yer tutar. Olgularýn yaklaþýk yüzde 65 ya da 70’inde bu yolla baþarýlý bir tedavi saðlanabilir. Bazen yaklaþýk olarak iki haftalýk ses istirahati yeterli olmaktadýr. Hastaya nefes egzersizleri, ses ve rezonans çalýþmalarý, gevþeme uygulamalarý yaptýrýlmalýdýr.

Özellikle bu tedaviye cevap vermeyen hastalarda psikiyatristten de yardým istenebilir. Ýlaç tedavisinin etkinliði sýnýrlýdýr, ancak bazý durumlarda sakinleþtirici ve kas gevþetici ilaçlar kullanýlabilir.

Tüm bilgiler www.seshastaliklari.com sitesinden alýnmýþtýr..