Nefes ve Teknikleri

Nefes Ýyi þarký söyleyebilmek ve iyi konuþabilmek için, her þeyden önce doðru nefes alýp vermesini öðrenmek gerekir. Þarký söyleyen kiþi, ciðerlerine en çok
hava dolduracak þekilde nefes almalýdýr…

Nefes ve Teknikleri

Ses Sanatçýlarýnda Ses Bozukluklarýnýn Nedeni

Aþaðýdaki þekil üzerindeki sayýlarýn her biri, ayrý bir nefes türünü göstermektedir.

Þekil l’de 1 sayýsý ile gösterilen nefes, akciðerlerin eþit bir biçimde havayla dolmasýdýr. Bu nefes bizi rahat hale getirmediði, yumuþak ve kaynaþan bir sesin
oluþumuna elveriþli olmadýðý için þarký söylerken kullanamayýz.

Þekil 2’de 2 sayýsý ile gösterilen omuz ve göðüs nefesidir. (Jimnastik nefesi) Bu nefes, havanýn daha çok ciðerlerin üst yarýsýnda toplananýdýr. Bu tür nefes,
bilindiði gibi beden eðitimi çalýþmalarýnda kullanýlan nefestir. Kalbe daha fazla yük Olduðu ve göðüs boþluðundaki rezonansý önlediði için þarký söylemeye
fazla elveriþli deðildir.. Havayý, kalbi sýkýþtýracak þekilde ve hançeresinin pek yakýnýna topladýðý için yorucu ve tehlikeli bir nefes alýþ þeklidir. Ayrýca
bu nefesle alýnan hava, diðer nefes alýþ þekillerine göre, ciðerlere dolan havadan daha azdýr.

Þekil 3’de gösterilen nefes diyafram nefesidir. Ýþte bu nefes þarký nefesidir. Çiçek koklar gibi, havayý ciðerlerimizin en derin köþelerine doldurmaya çalýþýrken,
karnýmýzý dýþarý doðru itersek diyafram nefesini elde ederiz. Nefes verirken de, karnýmýzý hafýfçe içeri doðru çekerek, diyaframýmýzý çalýþtýrrnýþ oluruz.

Doðru diyafram neresi almak için, önce burnumuzdan nefes almalýyýz. Diyafram nefesi, yatmakta olan bir insanýn doðal nefes alýþ biçimidir. Sýrt üstü yatarken,
elimizi karnýmýzýn üzerine koyarsak, bu hareketi rahatlýkla izleyebiliriz. Yatarken çok doðal olan bu nefes, ayakta iken zorlukla ve belirli bir teknikle elde edilir.
Bir þarkýcý için diyafram nefesi çok önemlidir.

{mosimage}Diyafram nefesinde, diyafram kubbelenip düzlcþerek, havayý düzeni bir þekilde boþaltýr. Bu ritmik hareketi kontrol etmek için, ayakta bir elin avucunu göðsün
üst kýsmýna, diðerini de alt tarafýna dayamalýdýr. Böylece, diyafram bölgesindeki avucun, hava basýncý ile dýþarý doðru itildiði hissedilmelidir.. Bir çiçeði
koklarken, hayret ve korku anýnda, yatarken alýnan nefes, doðal diyafram nefesidir.

Diyafram nefesi alýnýrken omuzlar yukarý kaldýrýlmamalý ve göðüste gözle görülür bir hareket olmamalýdýr.

Diyafram nefesi, daha çok akciðerlerin alt yarýsýnda toplanan ve ciðer uçlarýna kadar inerek diyaframla iliþki kuran nefestir. Bu nefes, ses eðitimine en uygun
olan nefestir.Diyafram nefesinde hava, diyafram ve ses organýnýn güç birliði þarký söylememizi kolaylaþtýrýr. Diyafram nefesi, diðer nefeslere oranla, kalbimize
fazla yük olmaz. Diyafram nefesi, þarký söylemek için gerekli olan daha geç, daha düzenli ve istenen basýnçta nefes boþaltmaya çok elveriþlidir. Bu nefes
göðüs boþluðu rezonansýný kýsýtlamaz

Nefes egzersizleri baþlangýçta baþ dönmesi ve yorgunluk yapabilir. Bunda çekinilecek bir þey yoktur. Fazla oksijen almak, insanda sersemlik yapar. Nefes alma- verme
süreci sona erdiði zaman, çok kýsa bir an bütün kaslarý gevþeterek , daha verimli yeni bir nefese hazýrlanýlmalýdýr.

Þarký söylerken, gereðinden fazla hava vermek, sesin hýþýrtýlý ve havalý çýkmasýna neden olur. Her ses içiýý, gerektiði kadar hava harcanmalýdýr. Fazla hava kullanmak
yüzünden, ses tellerinin kasýlmalarý ile ses tizleþmeleri ve ses kýsýlmalarý meydana gelir. Bunun için baþlangýçta, doðru nefes alma, ölçülü verme ve zamanýnda
gevþemeleri iyi öðrenmek için yaptýðý çalýþmalar bir þarkýcýyý amacýna daha çabuk ulaþtýrýr. Þarký söylerken, müzik cümlelerinin durumuna göre denetimle
veya kaçamak nefes alýnýr.

A) DENETÝMLÝ NEFES: Yavaþ, uzun, geniþ ve yeterince alýnmalýdýr. Gereðinden fazla nefes almak ses tellerini sýkýþtýrýr. Denetimli nefes hem aðýz hem de
burundan alýnabilir.

B) KAÇAMAK NEFES: Çabuk, kýsa, geniþ ve yeterince alýnmalýdýr. Kaçamak nefes sadece aðýzdan alýnýr. Bu nefes. gülme, korkma gibi durumlarda karýn duvarýnýn
kasýlmasý ile oluþur.

Nefes Çalýþmalarý

1- Çiçek koklar gibi nefes almak ve alýnan nefesi F veya S konsonu (sessiz harfi) ile boþaltmak. Bu çalýþmada çiçek koklar gibi alýnan nefes týslar gibi
düzenli bir biçimde boþaltýlmalýdýr.

2- Alýnan bir tek nefesin, kesik kesik boþaltýlmasý.Bu çalýþma nefesin, diyafrarnla sýký bir þekilde iþbirliði yapmasýna yardýmcý olacak ve nefes basýncýný arttýracaktýr.
Alýnmýþ bir tek nefes S konsonu kullanýlarak kesik kesik verilirken ikinci bir nefes alýnmamalýdýr. Kesik nefes çalýþmalarýna, eðiticinin sayacaðý her sayýya
karþý bir kesik nefes istenmesiyle baþlanmalýdýr.

Baþlangýçta 5 kesik nefes, birinci yýl çalýþmalarý sonunda en çok 30 kesik nefese kadar çýkarýlmalýdýr.. Nefes çalýþmalarýnda kalbimiz, normal nefese oranla
daha büyük bir yük altýndadýr. Tutularak boþaltýlan bir nefes esnasýnda, kalbimizin daha kuvvetli ve sýk çarptýðýný hissederiz. Bu yüzden, bütün nefes çalýþmalarýnýn,
kalbe fazla yüklenmeden dengeli ve makul sürelerde uygulanmasý gerekir.

3- Kesik ve uzun nefes çalýþmalarý bir arada yapýlmalýdýr.

4- Kuvvetli, hafif, kesik ve uzun nefes çalýþmalarý. Bu çalýþmalarýn amacý kesik ve uzun nefes çalýþmalarýna kuvvetli ve hafif nefesleri de katarak nüans
yapýlmasýný saðlamaktýr.

5- Büyüyen ve küçülen, kesik ve uzun nefes çalýþmalarý. Bu çalýþmalarýn amacý, diyafram gücünü ve nefes basýncýný arttýrmaktýr.

Olcay Kolçak

,Ses Eðitimi ve Þarký Sanatý